Pedodonti

Pedodonti

Pedodonti nedir?

Doğumdan tüm dişlerin değişiminin tamamladığı 13- 14 yaşlarına kadar çocukların tüm ağız diş sorunları ile ilgilenen diş hekimliği dalıdır.

Çocuklarda ilk diş muayenesi ne zaman yapılmalıdır?
Çocuğun dişleri sürmeye başladıktan sonra düzenli olarak 6 ayda bir diş hekimine götürülmelidir. Bu oluşabilecek sorunlar, büyümeden önüne geçilmesine, yapılacak tedavinin daha etkili ve kolay olmasına olanak sağlar. Ayrıca, sorun oluşmadan yapılacak diş hekimi ziyaretleri, çocuğun diş hekimi hakkında olumlu düşünmesine neden olur.

Çocuklarda diş fırçalama ne zaman başlamalıdır?

Bebek 6-8 aylıkken, (yani ilk dişler ağızda göründüğünde) temizleme işlemi başlamalıdır.

Bebeklerin diş temizliği için özel yeni doğan, 0-2 yaş diş fırçaları kullanılabilir. Bu fırçalara alternatif olarak dişleri temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.

Okul öncesi çocuklarda önemli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmak ve çocuğun temizlenmiş dişlerle uykuya dalmasına dikkat etmektir.

Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalarlar.

Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle her diş fırçalamasından sonra anne-babanın kontrolü gerekmektedir.

Çocuğumun dişlerini çürükten nasıl koruyabilirim?
Günde en az iki kere fluor içeren diş macunu ile dişler fırçalanmalı. 10 yaşından itibaren diş ipi kullanılarak dişlerin ara yüzleri de temizlenmelidir.

Her altı ayda bir düzenli olarak dişhekimi kontrolüne gidilmelidir. Diş hekiminiz profesyonel olarak topikal fluorid ve fissür sealant uygulaması ile dişlerin çürükten korumasına yardım edecektir. 

Fissür Örtücü(Sealant)  nedir?

Diş üzerindeki fissürler

Dişlerin çiğneyici yüzeyleri girintili çıkıntılıdır. Bu çukurcuk ve tepecikler pit ve fissürler olarak adlandırılır. Bu bölgeler oldukça dardır ve gıdaların sıkışıp temizlenememesi nedeniyle genellikle çürüklerin ilk başladığı yerlerdir.

Fissür Örtücüler kimlere uygulanır?
Fissür çürükleri (azı dişlerinin öğütücü yüzlerindeki girintilerde oluşan çürükler) çocuklarda ve gençlerde daha kolay oluşur, bu nedenle özellikle daimi dişleri yeni sürmüş çocuklara uygulanmalıdır. Diş üzerinde herhangi bir aşındırma işlemi yapılmadığından ağrısız bir işlemdir ve sadece birkaç dakika sürer.

Hangi dişlere Fissür Örtücü (Sealant) uygulanır?
Çürük riski en yüksek dişler olan 1. ve 2. büyük azı dişlerine genellikle uygulanır. Ama üzerinde girinti ve çıkıntı olan küçük azı dişlerine de sealant uygulamak gerekir. Bu uygulama sadece daimi dişlere değil uzun yıllar ağızda kalan süt dişlerine de uygulanabilir. 

Fissür Örtücüler (sealantlar) çürüğü nasıl önler?
Yiyecek artıkları ve bakteriler diş çiğneme yüzeyindeki girintilere(fissür) yerleşip diş çürüğü oluşturma tehlikesi yaratırlar. Fissür örtücüler akışkan kıvamda oldukları için fissürlerin en derin noktasına kadar ilerleyip, yiyecek artıkları ve bakterilerin bu bölgelere yapışmasını engelleyerek çürüğü önlerler.

Fissür Örtücüler (Sealantlar) ne kadar süre ağızda kalır?
Fissür Örtücülerin diş minesine bağlanma kuvveti, uygulama sırasında ne kadar iyi olursa diş üzerinde kalma ömrü de o kadar uzun olur.

Fissür örtücülerin, yıllar sonra bile %85-90 oranında dişler üzerinde kaldığı yapılan çalışmalarla ispatlanmıştır. Diş gıcırdatma ve sert gıdaların sıkça yenmesi fissür örtücülerin daha çabuk kırılmasına ve dişlerin üzerinden düşmesine sebep olabilir.

Çürük önlemede etkili olan fluor uygulamaları nelerdir?
Fluorid diş çürüklerini önlemede veya yeni oluşmakta olan diş çürüklerini durdurmada en etkili ve basit yöntemdir. Yapılan çalışmalar, fluoridin dişler ağızda sürdükten sonra direkt dişler üzerine fluor uygulanmasının çürükten korunmada etkili bir yöntem olduğunu ispatlamıştır. Dişhekimleri tarafından çeşitli şekillerde (jel, solüsyon. vernik) uygulanan fluor, belirli periodlarla dişler sürdükten hemen sonra uygulanmaya başlanmalıdır ve uygulanan miktara göre 3-6 ayda bir tekrarlanmalıdır.

Çürük önlemede etkili olan fluor uygulamaları nelerdir?

       Fluor uygulaması sırasında kullanılan özel pediatrik kaşıklar

Çocuklarda görülen erken diş kayıplarında tedavi yöntemleri nelerdir?
Süt dişlerinin travma veya tedavi edilemeyecek kadar derin çürükler sonucu çekilmek zorunda kalındığı durumlarda, erken diş ve yer kayıpları meydana gelir. Oluşan boşluğu doldurmak için komşu dişlerin boşluğa doğru kayması, alttan sürmekte olan daimi dişlerin çıkacak yer bulamaması veya farklı bir yerde sürmesi sonucu ortodontik problemler meydana gelir. Bu nedenle de yer tutucu dediğimiz plastik veya metal apareyler takarak ileride sorun oluşturacak bu bozuklukları engellemiş olunur.

Kaç tip yer tutucu vardır?
Hareketli (Çocuğun kendi çıkarıp takabileceği) ve sabit yer tutucu olmak üzere iki tip yer tutucu vardır.
Hareketli yer tutucular, klinikte çocuğun ağzından ölçü alınarak laboratuvarda hazırlanır. Birden fazla sayıda ve çenenin her iki tarafında eksik diş olması durumunda tercih edilen tutucudur. çocuk, gün boyu taktığı apareyi sadece yemek yerken çıkartır.
Tek taraflı ve bir diş eksikliğinde, özellikle çocuğun da yaşı küçükse, sabit yer tutucu kullanmak tercih edilmelidir.

Çocukta bir çok diş eksikliği durumu  /   Hareketli yer tutucu uygulaması

Yer tutucuların sağladığı yarar nedir?
Yer tutucular, daimi diş, Çenede olması gereken yerini alıncaya kadar ağIzda mevcut süt dişlerinin hareketini önleyerek, diş boşluklarının kapanmasını engellerler. Dişlere herhangi bir kuvvet uygulamayan, kolay tolere edilebilen bir tedavi şeklidir.

Yer tutucu ne zaman yapılmalıdır?
Özellikle süt azı dişlerinin erken kaybında, yer tutucu yapılmalıdır. En önemli yer kaybı alt veya üst çenede henüz 6 yaş dişi sürmeden süt birinci veya ikinci büyük azı dişinin erken kaybında yaşanır. 6 yaş dişinin ihtiyacı olan geniş boşluk, erken düşen veya çekilen dişin komşu dişlerinin bu bölgeye kaymasıyla kapanabilir. Dolayısıyla, yer tutucu bu bölgelerde özellikle önem taşır.

Yer tutucu kullanılırken nelere dikkat edilmelidir?
Yapışkan gıda, şeker ve cikletlerden uzak durulmalıdır.
Yer tutucu, yemek yeme haricinde her zaman mutlaka takılmalıdır.
Yer tutucunun kırılmasını önlemek amacıyla, takıp çıkartırken çok kuvvet uygulanmamalı ve mutlaka özel kabında saklanmalıdır.
Dişler fırçalandıktan sonra, yer tutucu ağza takılmadan önce mutlaka fırçalanmalı ve temizlenmelidir.
Düzenli olarak (ayda bir) diş hekimine kontrole gelinmelidir.

Parmak emme ve yalancı emzik alışkanlıkları çocuğum için zararlı mı?
Çocuğunuzun parmak emmesi veya yalancı emzik kullanması ancak çok uzun süre devam ediyorsa zararlı olacaktır. Eğer tüm çabanıza rağmen bu alışkanlıklarından vazgeçmiyorsa diş hekiminizin yapacağı ağız içi apareylerle bu alışkanlıklarından kurtulabilirler.

Çocuğumun dişi ağrıdığında ne yapmalıyım?
Ağrıyan dişin çevresini temizleyip, varsa sıkışmış yiyecek artıklarını diş ipi ile uzaklaştırın. Asla dişin üzerine aspirin ya da benzeri ilaçlar koymayın. çocuğunuza daha önce de denemiş olduğunuz bir ağrı kesici verin ve en kısa sürede diü hekimine götürün.

Çarpma / düşme sonucu meydana gelen yaralanmalarda ne yapmalıyım?
Eğer çocuğunuz süt dişlenme dönemindeyse (0-6 yaş) çarpma ve düşme nedeniyle bazen ön süt dişleri çene kemiği içersine tamamen veya kısmen gömülebilir. Genellikle 3-9 ay içersinde bu dişler tekrar eski yerlerinden sürerler. Ancak çarpma esnasında bu dişlerin altındaki daimi dişlerin zedelenme ihtimalinin yanı sıra, çenede kırıklar da olabileceğinden en kısa sürede diş hekiminiz ile temasa geçin. Travmalardan sonra her kaybedilen saat oluşan hasarı büyütmektedir.

Çocuğum düşer ve daimi bir dişi yerinden çıkarsa ne yapmalıyım?
Yapılacak en önemli şey sakin olmaya çalışmaktır. Yerinden çıkan diş ıslak bir ortamda (serum fizyolojik, tükürük, süt) muhafaza edilerek çocukla beraber en kısa sürede diş hekimine götürülmelidir. Eğer çocuk büyükse diş, ağızda yanak içinde de taşınabilir.

Dudak, dil ve yanak yaralanmalarında ne yapmalıyım?
Yaralı bölgeye buz koyun. Eğer kanama varsa, temiz bir gazlı bez ile hafifçe basınç uygulayın. Kanama 15 dakika içinde durmazsa diş hekiminize başvurun.

Dişhekimliğinde kullanılan X-Işınları çocuğum için zararlı mıdır?
Dişhekimliğinde kullanılan X-Işınında az bir risk vardır ve diş hekimi çocuklardan radyografi alırken çocuğun maruz kalacağı radyasyon miktarını azaltır.